MELİS YILDIRIM
(ANKARA) – Türkiye’nin eski Kahire Büyükelçisi Hüseyin Avni Botsalı, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Mısır ziyaretine ilişkin “Dışişleri Bakanımızın Mısır ziyareti ikili ilişkilerde normalleşmenin hızlanması sonucunu verecektir. Her iki ülke yöneticileri ve halkları ekonomik ilişkilerin ve kültürel ilişkilerin soğukluk ve karşılıklı kırgınlık döneminde örselenmesine izin vermediler” dedi. Botsalı ayrıca, “Bugünkü konjonktürde en önemlisi Gazze’yi hedef alan menfur saldırılar karşısında Türkiye ve Mısır’ın stratejik ortaklık ilişkilerini kurumsal olarak süratle eskiden olduğu seviyeye, hatta daha ilerisine yükseltmeleri ve iş birliğini yoğunlaştırmaları bakımından zemin müsaittir” ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanı Fidan, Mısırlı mevkidaşı Badr Abdelatty’nin daveti üzerine resmi temaslarda bulunmak üzere Mısır’a gitti. Mevkidaşı ile görüşecek olan Fidan, Gazze’ye insani yardımların gönderildiği Refah Sınır Kapısı ve El- Ariş Limanı’nı da ziyaret edecek. Türkiye’nin eski Kahire Büyükelçisi Hüseyin Avni Botsalı, bölgedeki son gelişmeler ve Türkiye ile Mısır arasındaki normalleşme kapsamında Bakan Fidan ziyaretini ANKA Haber Ajansı’na değerlendirdi. Mısır’ın Türkiye ve iki ülkenin halkları için ilişkilerin geleceği bakımından stratejik bir mahiyet taşıdığını belirten emekli Büyükelçi Botsalı, “Aradan geçen 10 yıldaki kopukluklara rağmen iki ülke liderleri Türkiye ve Mısır arasındaki ekonomik ilişkilerin zarar görmesine izin vermediler. Halktan halka ilişkilerde karşılıklı sevgi, saygının zayıflamasına, erozyonuna izin vermediler. Siyasi sıkıntıların giderilmesinin akabinde Türkiye-Mısır ilişkilerinde hızlı bir normalleşme beklememiz gerçekçi bir tahmin olacaktır” ifadelerini kullandı.
“İlişkilerin normalleştirilmesinin yol haritası en üst düzeyde onaylanmış durumda”
Dışişleri Bakanı Fidan’ın daha önce Mısırlı mevkidaşıyla bir araya gelerek görüştüğünü anımsatan Botsalı, Fidan’ın Mısır’da temmuz ayında kurulan yeni hükümetteki Dışişleri Bakanı Abdelatty ile ilk kez görüşeceklerini kaydetti. Botsalı, bunun iki bakan arasında doğru ilişkilerin tesisi ve ilerletilmesi bakımından özel önem taşıdığını belirterek, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 12 yılın ardından 14 Şubat 2024’te Mısır’a yaptığı resmi ziyarete ilişkin şnları söyledi:
“Doha’daki ilk karşılaşmanın akabinde Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah El-Sisi ile sayın Cumhurbaşkanımız arasında kişisel ilişkilerde normalleşme, bunun da ötesinde iki ülke ilişkilerinin yeniden canlandırılması ve geliştirilmesi iradesi tecelli etti. Bunun için izlenecek yol haritası ortaya çıktı. Yüksek Düzeyli Stratejik Konsey’in Türkiye’de toplanmasında mutabık kalındı. Mısır Cumhurbaşkanı Sisi Türkiye’yi ziyaret etmesi için kendisine iletilen daveti kabul etti. Dolayısıyla ilişkilerin normalleştirilmesinin siyasi çerçevesi ve yol haritası en üst düzeyde onaylanmış durumda.”
Emekli Büyükelçi Botsalı, Fidan’ın ziyaretinin El-Ariş Limanı ve Refah Sınır Kapısı’nı ziyaretiyle başladığına dikkat çekti. İnsani yardımların ulaştırılması, uluslararası pasaporta sahip Filistinlilerin dünyaya erişimi ve Gazze’den çıkışı bakımından Refah’ın önemine değinen Botsalı, “Gazze’de sadece geniş ve yaygın sistematik katliamların ötesinde bir bakıma etnik temizlik için de büyük gayretler sarf ediyor İsrail, Gazze halkı buna direniyor” ifadelerini kullandı. Botsalı, devamında şu değerlendirmeyi yaptı:
“Mısır’daki Türk doğrudan yabancı sermaye yatırımları eksilmedi”
“Dışişleri Bakanımızın resmi Mısır ziyareti ikili ilişkilerde normalleşmenin hızlanması sonucunu verecektir. Her iki ülke yöneticileri ve halkları ekonomik ilişkilerin ve kültürel ilişkilerin soğukluk ve karşılıklı kırgınlık döneminde örselenmesine izin vermediler.
Mısır’daki Türk doğrudan yabancı sermaye yatırımları eksilmedi. Birkaç firma, müstesna firma dışında, Türk yatırımcılar Mısır’da üretim, ihracat faaliyetlerini sürdürmekteler. Bunun arttırılması için şartların uygun olacağını düşünüyorum çünkü Mısır’da iş gücü maliyeti keza arazi, sınai tesislerin kiralanması imkanları gene elektrik, doğal gaz, su gibi temel girdilerin maliyetleri Türkiye’ye göre, daha ekonomik. Dolayısıyla, Türkiye’de işletme sermayesi veya işletme sıkıntıları çeken ekonomik durumdan belki zarar gören bazı üretken küçük ve orta ölçekli sanayilerin yine Mısır’a transferi önümüzdeki dönemde hızlanabilir.”
İsrail’in Filistinlilere yönelik 7 Ekim 2023 tarihinden itibaren devam eden saldırıları ve bölgedeki son gelişmeler kapsamında ise Botsalı, “Bugünkü konjonktürde en önemlisi Gazze’yi hedef alan menfur saldırılar karşısında Türkiye ve Mısır’ı stratejik ortaklık ilişkilerini kurumsal olarak süratle eskiden olduğu seviyeye, hatta daha ilerisine yükseltmeleri ve iş birliğini yoğunlaştırmaları bakımından zemin müsaittir. Önümüzdeki iki gün içerisinde, Dışişleri Bakanları’nın bu bağlamda önemli yeni kararlara imza atacakları ve eski kararların uygulanması doğrultusunda mutabakat sağlayacaklarından eminim” diye konuştu.
” Doğu Akdeniz’in güvenliği açısından Türkiye ve Mısır’ın iş birliği bölge ve dünyanın istikrarı için hayati önemde”
Cumhurbaşkanı Sisi’nin Türkiye ziyaretine değinen Botsalı, Türkiye ve Mısır arasındaki iş birliğinin önemine vurgu yaparak şu değerlendirmeyi yaptı:
“Doğu Akdeniz güvenliği açısından Türkiye ve Mısır’ın asker, sivil, istihbarat, ekonomi, ticaret, kültür gibi mümkün olan her alanda yakın iş birliği ve ortaklık ilişkileri içerisinde olmaları bölgenin ve dünyanın istikrarı, barışın korunması, barışın bozulduğu yerlerde yeniden tesisi bakımından hayati önemdedir. Çünkü Mısır nüfusu 100 milyon, yüz ölçümü 1 milyon kilometrekare. Afrika’nın, Orta Doğu’nun en önemli ülkelerinden birisidir. Arap Ligi’ne ev sahipliği yapmaktadır.
Doğu Akdeniz’de dört önemli ülke var: Türkiye, Mısır, İsrail ve İran. İran’ın tabi Lübnan bağlantısı da var. Dolayısıyla bu dört ülkenin birinden veya birden fazlasından kaynaklanabilecek statükoyu tehdit eden ve istikrarı, barışı tehlikeye düşürebilecek eylem ve girişimler karşısında Türkiye ve Mısır’ın birlikte 200 milyona yaklaşan bir demografik varlık ve birlikte 2 milyon kilometrekareye ulaşan bir jeopolitik bariyer oluşturarak, yerine göre köprü yerine göre bariyer olacak bir sistematik, stratejik ortaklık ve iş birliği içerisinde hareket etmeleri bölge barışının, Doğu Akdeniz güvenliğinin, uluslararası istikrarın ve dünya barışının tesisi bakımından çok önemli ve etkili olacaktır. Bu ziyaretin başarılı geçeceğinden eminim.”
